Położenie i krótki rys historyczny
Miejska oczyszczalnia ścieków w Ostrowcu Świętokrzyskim zlokalizowana jest na prawym brzegu rzeki Kamiennej, w południowo – wschodniej części miasta. Zajmuje teren o powierzchni 7 ha. Zbudowana została w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku. Obiekt oddany do eksploatacji w 1969 roku obliczony był na wydajność 8 000 m3/d. Układ technologiczny oparty był na złożach biologicznych spłukiwanych oraz fermentacji metanowej osadów, prowadzonej w wydzielonej komorze fermentacyjnej. Z uwagi na dynamiczny rozwój miasta w latach siedemdziesiątych, istniejąca wówczas oczyszczalnia ścieków szybko uległa przeciążeniu.. W zaistniałej sytuacji konieczna była modernizacja i rozbudowa eksploatowanych obiektów. W końcu lat osiemdziesiątych oddano do eksploatacji dobudowane złoże biologiczne i osadnik wtórny radialny, osiągając przepustowość Qmax.d.= 28 900 m3/d.
Równolegle z prowadzonymi pracami modernizacyjnymi podjęte zostały prace przygotowawcze, mające na celu budowę nowej oczyszczalni ścieków o projektowanej przepustowości 72 000 m3/d w rejonie miejscowości Goździelin.
Na początku lat dziewięćdziesiątych podjęta została decyzja o lokalizacji inwestycji na terenie istniejącej oczyszczalni ścieków, zmniejszając przepustowość obiektów technologicznych do 42 000 m3/d. Realizacja inwestycji trwała od marca 1993 r. do końca lipca 1997 r. Zakres robót obejmował wykonanie nowych obiektów, adaptację i rozbudowę niektórych istniejących oraz szereg połączeń umożliwiających współpracę starych i nowo wybudowanych. W ten sposób powstał układ hybrydowy, tj. połączenie bioreaktorów z osadem czynnym ze złożami biologicznymi. Celem modernizacji było dostosowanie osiąganych efektów oczyszczania ścieków do obowiązujących wówczas przepisów prawnych.
W przypadku azotu ogólnego dopuszczalne stężenie w ściekach oczyszczonych wynosiło wówczas 30 mg N/dm3. Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej spowodowało konieczność dostosowania prawa polskiego do wymagań obowiązujących w państwach członkowskich. Nowe rozporządzenie w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód i do ziemi znacząco zaostrzyło wymagania w stosunku do odprowadzania ścieków.
W latach 2005-2006 przeprowadzono optymalizację pracy oczyszczalni (z wyłączeniem złóż biologicznych i włączeniem do eksploatacji drugiego bioreaktora). Przeprowadzone próby potwierdziły, że istniejący układ technologiczny oczyszczalni nie gwarantował stabilnego oczyszczania ścieków w zakresie azotu ogólnego poniżej dopuszczalnego poziomu średniorocznego wskaźnika 15 mg N/dm3, wymaganego zgodnie z warunkami pozwolenia wodno-prawnego wydanego decyzją Starosty Ostrowieckiego z dnia 8 grudnia 2005 roku. W związku z powyższym zaszła konieczność przebudowy oczyszczalni w zakresie poprawy efektywności oczyszczania ścieków w odniesieniu do azotu ogólnego.
W grudniu 2007 roku opracowano dokumentację budowlaną przebudowy i rozbudowy oczyszczalni ścieków w następującym zakresie:
– przebudowy reaktora biologicznego poprzez zwiększenie objętości komory,
– denitryfikacji, wykonanie dodatkowych przegród w bioreaktorze oraz wymianę części urządzeń,
– wykonania sieci technologicznej osadu surowego wraz z przepompownią ścieków,
– wykonania sieci technologicznej odcieku osadu surowego,
– wykonania instalacji dozowania metanolu,
Przebudowę i rozbudowę oczyszczalni rozpoczęto w grudniu 2007 roku i zakończono rozruchem technologicznym, z pozytywnym wynikiem, w maju 2009 roku.
Z uwagi na niezadowalający stan techniczny urządzeń ( większość urządzeń pracowała od 1995roku) ich wyeksploatowanie i małą efektywność, w 2008 roku zostało wszczęte postępowanie w kierunku pozyskania środków z Funduszu Spójności na realizację kolejnego etapu rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków. Powyższe działania zakończyły się pozytywnie i podpisano umowę o dofinansowanie inwestycji w ramach Projektu „Uporządkowanie gospodarki wodno- ściekowej w aglomeracji Ostrowiec Św.” Nr POIS.01.01.00-00-126/09-00 w dniu 29 czerwca 2009 roku.
Projekt „Uporządkowanie gospodarki wodno ściekowej w aglomeracji Ostrowiec Świętokrzyski – etap I” obejmował w ramach kontraktu nr 7 przebudowę i modernizację oczyszczalni ścieków w Ostrowcu Świętokrzyskim.
W zakresie I etapu zrealizowano:
– budowę nowych obiektów technologicznych: wydzielonej zamkniętej komory fermentacyjnej osadów, stacji zagęszczania i odwadniania osadów, dwukomorowego piaskownika poziomego, budowę nowego zbiornika biogazu,
– modernizację istniejących obiektów: wymianę pomp i armatury w pompowniach, zgarniaczy w osadnikach, wymienników w budynku operacyjnym przy komorze fermentacyjnej, hermetyzację zagęszczaczy grawitacyjnych, wymianę ręcznej kraty rzadkiej na mechaniczną,
– likwidację istniejących obiektów: osadników wstępnych pionowych, złóż biologicznych, osadników wtórnych po złożach.
Umowę z wykonawcą na w/w zakres prac podpisano w dniu we wrześniu 2010roku. Wykonanie całości robót zrealizowano do października 2012 r.
Etap II obejmował budowę trzeciego bioreaktora wraz z modernizacja dwóch istniejących reaktorów biologicznych.
W zakresie II etapu zrealizowano:
– budowę trzeciego bioreaktora wraz z komorami technologicznymi,
– przebudowę i rozbudowę systemu napowietrzania wraz z dmuchawami dla istniejących bioreaktorów oraz trzeciego bioreaktora,
– modernizację i rozbudowę systemu elektroenergetycznego, AKPiA, rurociągów technologicznych,
– modernizacje i rozbudowę dróg i placów na terenie oczyszczalni w związku z budowa nowego bioreaktora,
– renowację istniejących reaktorów biologicznych.
Prace rozpoczęto w 2013 roku. Projekt etapu II zakończono rozruchem technologicznym z pozytywnym wynikiem we wrześniu 2015 roku.
Charakterystyka oczyszczalni
Oczyszczalnia Ścieków jest oczyszczalnią mechaniczno-biologiczną z podwyższonym usuwaniem substancji biogennych ze ścieków, przeróbką osadów ściekowych i wykorzystaniem powstającego biogazu. Funkcjonująca Oczyszczalnia Ścieków przyjmuje ścieki socjalno – bytowe jak również ścieki przemysłowe z terenu Ostrowca Świętokrzyskiego, Gminy Bodzechów oraz Gminy Ćmielów. Gminy posiadają uporządkowane systemy odprowadzania ścieków. Ścieki dostarczane są do oczyszczalni systemem kanalizacji sanitarnej grawitacyjnej, tłocznej jak również z terenów jeszcze nie skanalizowanych wozami asenizacyjnymi. Oczyszczaniu poddawane jest 100% ścieków dopływających i dowożonych.
Ścieki oczyszczane są mechanicznie na kratach, piaskownikach poziomych z systemem usuwania tłuszczu i osadnikach wstępnych, a następnie biologicznie w reaktorach biologicznych trójfazowych i osadnikach wtórnych. Osady przerabiane są w zamkniętej wydzielonej komorze fermentacyjnej WKF,poddawane są tam procesowi fermentacji metanowej prowadzącej do produkcji biogazu wykorzystywanego jako paliwo do kotłów grzewczych i agregatu kogeneracyjny produkującego energię elektryczną i cieplną na potrzeby oczyszczalni. Przefermentowane osady następnie kierowane są do budynku stacji zagęszczania i odwadniania osadu, gdzie podlegają procesowi odwodnienia i higienizacji.Odwodniony osad transportowany jest za pomocą podajników na znajdującą się przyczepę, a następnie na tymczasowe składowisko osadu. Osad ten przekazywany jest do rolniczego wykorzystania.
Obciążenie oczyszczalni ścieków ładunkiem zanieczyszczeń wyrażonym wskaźnikiem BZT5 wynosi RLM = 101907.
Maksymalne ilości oczyszczonych ścieków z oczyszczalni wprowadzonych istniejącym wylotem do wód rzeki Kamiennej wynoszą:
Qśr d = 21 600 m³/d
Qmax h = 2500 m³/h
Oczyszczalnia posiada pozwolenie wodnoprawne gdzie podane są najwyższe dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń dla ścieków wprowadzanych do wody i odpowiednio wynoszą:
BZT 5 – 15 mg O2/l
ChZT Cr – 125 mg O2/l
Zawiesiny ogólne – 35 mg/l
Azot ogólny – 10 mg N/l
Fosfor ogólny – 1 mg P/l
Jakość i parametry powstałych ścieków podlegają stałej kontroli. Odprowadzane ścieki spełniają wymogi obowiązujących przepisów i mogą być wprowadzone do wód. Podstawowymi zanieczyszczeniami, które w nich występują są: BZT5, ChZT, zawiesiny, azot ogólny i fosfor ogólny. Ich stężenie, nie przekracza wartości dopuszczalnych. Odprowadzane ścieki nie zawierają odpadków stałych i innych zanieczyszczeń.
Odbiornikiem ścieków biologicznie oczyszczonych jest rzeka Kamienna. Miejsce wprowadzania ścieków do rzeki Kamiennej w km 59 +740.0.
Całość pracy oczyszczalni nadzorowana jest przez program komputerowy w automatycznym cyklu sterowania procesami technologicznymi. Obiekty oczyszczalni wyposażono w profesjonalne urządzenia produkcji renomowanych firm europejskich i krajowych o najwyższej jakości. Eksploatacja oczyszczalni nie powoduje przekroczeń standardów ochrony środowiska w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza, wód i gleby oraz hałasu.
W poniższej tabelce przedstawiono efektywność oczyszczalni ścieków w Ostrowcu Świętokrzyskim.
| Parametr | Stężenia ścieki surowe | Stężenia ścieki oczyszczone | % redukcji |
| BZT5 mgO2/dm3 | 309,13 | 4,80 | 98,4 |
| Zawiesiny ogólne mg/dm3 | 290,00 | 6,04 | 97,9 |
| CHZT mgO2/dm3 | 688,00 | 28,85 | 95,8 |
| Azot ogólny mg/dm3 | 68,94 | 6,86 | 90,3 |
| Fosfor ogólny mg/dm3 | 10,50 | 0,74 | 93,0 |